Biblioteka „Więzi”, Warszawa 2004, ss. 215
Czy moralne standardy, wskazane przez Chrystusa, można rozumieć dosłownie? Czy Ewangelia jest w stanie przemienić ludzkie życie? Kiedy kończy się moralność powszechna i zaczyna moralność niemożliwa? Wokół tych pytań krążą szkice Radosława Romaniuka o myśli filozoficzno-religijnej Lwa Tołstoja. Ich przedmiotem jest osobisty i religijny dramat rosyjskiego pisarza, rozterki związane z praktycznym zastosowaniem chrześcijańskiego wzoru życia. Książka ukazuje również etyczny nurt myśli rosyjskiej na przełomie wieków, dla którego punktem odniesienia były idee pisarza. Obok Tołstoja bohaterami są tu więc na równych prawach jego żona i bliscy, polemiści i uczniowie, rosyjscy socjaliści, a nawet nieoczekiwanie pokrewny, dzięki swej antropologii, Witold Gombrowicz.
Nagroda Fundacji Kultury 2004
„Książka Radosława Romaniuka jest bardzo dobrze napisana, jasna, klarowna. Bliska dobrej rosyjskiej tradycji «oczerku» i dobrej tradycji polskiego eseju drugiej połowy zeszłego stulecia… Świetna jest ta opowieść o ucieczce Tołstoja z Jasnej Polany, tyle razy już opowiadanej, a tu przedstawionej jako wydarzenie medialne, jeszcze nie w świetle jupiterów, ale już w otoczeniu dziennikarzy, śledzących każdy ruch i odgłos dochodzący z domu naczelnika stacji, w którym umierał Tołstoj, wysyłających depesze i korespondencje, przeprowadzających wywiady na gorąco…”
Prof. Jacek Łukasiewicz
„Zbiór szkiców Dramat religijny Tołstoja czyta się miejscami jak fascynującą powieść. […] Książka Romaniuka nie jest biografią w sensie dosłownym. Do Dramatu religijnego Tołstoja bardziej pasowałoby określenie biografia znacząca. Autor skupia się na ego pisarza ciążącym nad literaturą. W tym sensie jest to książka niezwykle nowoczesna – nie bojąca się ryzykownych porównań i dalekich, choć przekonujących skojarzeń, jak na przykład świetny rozdział porównujący poglądy Tołstoja i Gombrowicza. Zestawienie tych wielkich pisarzy daje zaskakujące wyniki. […] Z zainteresowaniem, jakiego mógłby pozazdrościć tej książce niejeden kryminał, czyta się otwierający ją fragment poświęcony Tołstojowskiej próbie wcielenia dosłownie czytanego Pisma Świętego w życie. […] Poważne rozważania odciążają świetnie wkomponowane fragmenty biograficzne, w których Romaniuk przedstawia dziwactwa geniusza […]”.
Magdalena Michalska, „Gazeta Wyborcza”
„Autor Dramatu religijnego Tołstoja z ogromną wnikliwością ukazuje całą złożoność postawy pisarza, bez uprzedzeń, uproszczeń i łatwych opinii. Mądrość, uczciwość i dociekliwość badawcza – tak istotna, gdy obcuje się z delikatną materią czyjegoś życia, z tajemnicą duchowych wyborów – zastępuje tu jednoznaczną ocenę. […] Szkice zawarte w Dramacie religijnym Tołstoja stanowią pasjonującą opowieść o człowieku, który nie godzi się na obojętną i zadowoloną z siebie egzystencję, o człowieku niespokojnie poszukującym Boga, walczącym o podstawę własnego życia i głęboko przeżywającym niemożność osiągnięcia ideału. Książka Radosława Romaniuka to także lektura niezwykle wzbogacająca intelektualnie i inspirująca, skłaniająca do przemyśleń na temat kształtu chrześcijaństwa i rozumienia istoty Dobrej Nowiny, rodząca pytania o tym, czym jest moralność bez Chrystusa, co oznacza wybór ewangelicznej drogi i jak możliwe jest jej urzeczywistnienie”.
Prof. Elżbieta Mikiciuk, „Więź”
„Na tym polega sztuka krytycznoliterackiej analizy oraz zgłębianie filozoficznej natury, aby odkrywać to, co czasem dla laika jest ukryte poza słowem, co wyraża się także w postawie twórczej, w wybranej lub wykreowanej formie. W Dramacie religijnym Tołstoja Radosław Romaniuk wydaje się w tym względzie mistrzem”.
Maciej Chołodowski, „Kartki”
